Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới là giá trị cốt lõi để phát triển bền vững nông thôn lâm đồng trong quá trình đô thị hóa

Nông nghiệp, nông dân, nông thôn luôn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự ổn định và phát triển kinh tế-xã hội; là vấn đề có tính chiến lược trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và sự nghiệp cách mạng của Đảng ta.Với ý nghĩa, vai trò quan trọng như vậy, xuyên suốt lịch sử, từ khi Đảng ta được thành lập cho đến nay, Đảng luôn chủ trương phải phát triển nông nghiệp, nông thôn và không ngừng nâng cao đời sống của người nông dân. Rất nhiều nghị quyết, văn bản quan trọng về vấn đề này đã được Đảng ta ban hành như: Nghị quyết số 26-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; Kết luận 97-KL/TW ngày 15/5/2014 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, giải pháp tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; Kết luận 54-KL/TW ngày 07/8/2019 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và những chủ trương, chính sách về lĩnh vực an ninh lương thực, phòng chống thiên tai, phòng chống dịch bệnh, an toàn thực phẩm…

Với sự chỉ đạo quyết liệt, sự vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ của cả hệ thống chính trị và sự tham gia tích cực của cộng đồng dân cư, Chương trình đã trở thành một phong trào sôi nổi, rộng khắp trên cả nước. Sau 10 năm triển khai, Chương trình đã đạt được những kết quả quan trọng, theo như đánh giá của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước là “to lớn, toàn diện và mang tính lịch sử”. Đến hết năm 2020, Chương trình đã hoàn thành vượt 12,4% số xã đạt chuẩn NTM so với mục tiêu; đến tháng 7/2021, cả nước đã có 64,6% số xã đạt chuẩn NTM; có 194 đơn vị cấp huyện (chiếm 29%) thuộc 51 tỉnh, thành phố đạt chuẩn NTM; có 12 tỉnh, thành phố đã có 100% số xã đạt chuẩn NTM, trong đó có 04 tỉnh đã được công nhận tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2020 đạt 41,7 triệu đồng/người/năm, gấp 1,7 lần so với năm 2015 và gấp 3,25 lần so với năm 2010; tỉ lệ hộ nghèo đa chiều khu vực nông thôn năm 2020 còn khoảng 7,1%, giảm 4,7% so với năm 2016.

Đối với tỉnh Lâm Đồng trong quá trình xây dựng nông thôn mới nhờ có sự chỉ đạo quyết liệt của ban chỉ đạo NTM các cấp; sự tham gia tích cực của người dân, sự chia sẻ trách nhiệm của cộng đồng doanh nghiệp,đã góp phần chương trình mục tiêu quốc gia của tỉnh Lâm Đồng đã được những kết quả ấn tượng và có sự lan tỏa phạm vi cả nước.

Lâm Đồng luôn được Trung ương chọn một trong những địa phương làm thí điểm các mô hình mẫu để nhân rộng trong phạm vi cả nước

Điểm xuất phát vào năm 2009, xã Tân Hội, huyện Đức Trọng được Trung ương chọn là 1 trong 11 xã của cả nước, đại diện cho vùng Tây Nguyên được Trung ương chọn thí điểm xây dựng mô hình Nông thôn mới nông thôn mới trong thời kỳ CNH-HĐH giai đoạn 2009 – 2011. Từ thực tiễn xây dựng NTM tại xã điểm này, tỉnh Lâm Đồng tiếp tục chọn 11 xã điểm để chỉ đạo toàn tình. Sau thời gian phấn đấu, đến ngày 15/5/2014 xã Tân Hội được chính thức công nhận là xã đạt chuẩn NTM đầu tiên của tỉnh Lâm Đồng; đến ngày 01/9/2015 Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định số: 1507/QĐ-TTg công nhận huyện Đơn Dương đạt chuẩn nông thôn mới, là huyện NTM đầu tiên của tỉnh Lâm Đồng. Nhờ có sự chỉ đạo sâu sát, quyết liệt, và có sự tham gia tích cực của mặt trận và các đoàn thể, sự tham mưu của các cơ quan chuyên môn, sự chủ động thực hiện nhiệm vụ xây dựng NTM ở tất cả các địa phương đã tạo được phong trào phát triển toàn diện, mang ý nghĩa chính trị sâu sắc.

Thông qua chương trình xây dựng nông thôn mới, cơ cấu sản xuất nông nghiệp dần chuyển đổi sang các loại cây trồng, vật nuôi có giá trị cao, dần hình thành vùng sản xuất hàng hóa nông nghiệp tập trung, các hình thức tổ chức sản xuất nông nghiệp được quan tâm đổi mới theo hướng tăng cường liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm, bộ mặt nông thôn ngày càng đổi mới… Huyện Đức Trọng được Thủ tướng Chính phủ Quyết định 513/QĐ-TTg về việc công nhận huyện Đức Trọng, đạt chuẩn nông thôn mới năm 2019.

Sau 05 năm thực hiện phong trào xây dựng nông thôn mới tiếp tục lan tỏa, nhiều vùng nông thôn có nhiều khởi sắc; nhằm đáp ứng yêu cầu mới, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 676/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Đề án xây dựng nông thôn mới trong quá trình đô thị hóa trên địa bàn cấp huyện giai đoạn 2017 – 2020, trong đó huyện Đức Trọng là một trong 08 huyện của cả nước được chọn làm thí điểm, đến nay huyện Đức Trọng đã thực hiện xong quy hoạch; hình thành các khu dân cư, đầu tư cơ sở hạ tầng, môi trường, các dịch vụ xã hội phù hợp với tiến trình hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, nâng cao điều kiện sống người dân nông thôn gần với điều kiện sống người dân đô thị, nhằm từng bước chuẩn bị cho việc hình thành thị xã trong tương lai.

Huyện Đơn Dương là một trong 05 địa phương của cả nước đại diện khu vực nam trung bộ và Tây Nguyên thực hiện đế án thí điểm huyện nông thôn mới kiểu mẫu về nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao theo hướng thông minh.Tiếp tục phát huy thành quả nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong trồng trọt và chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao, từng bước kết hợp với công nghệ hiện đại như giải pháp internet kết nối vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (bigdata), công nghệ chuỗi – khối (Blockchain), Robot, thiết bị bay không người lái (Unmanned Aerial Vehicle), tế bào quang điện (Solar cells), trí tuệ nhân tạo (AI), tài chính thông minh (smart finance)… Để phát triển nông nghiệp thông minh, trước mắt cần phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao làm cơ sở để phát triển nông nghiệp thông minh. Mục tiêu đến năm 2025 ngoài các tiêu chí về thu nhập, môi trường, huyện Đơn Dương cần xây dựng các tiêu chí về công nghệ, trình độ quản trị, quy mô ứng dụng công nghệ, liên kết, tiêu thụ sản phẩm… ứng dụng thành quả cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 trong nông nghiệp.

Song song với các thí điểm của Trung ương, sau 10 năm phấn đấu chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đến ngày 12/1/2021, huyện Đạ Tẻh đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định Quyết định 37/QĐ-TTg công nhận huyện Đạ Tẻh đạt chuẩn nông thôn mới 2019. Thực hiện nội dung văn kiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Lâm Đồng lần thứ XI, huyện Đạ Tẻh tiếp tục phấn đấu trở thành đơn vị kinh tế chủ lực của 3 huyện phía Nam tỉnh Lâm Đồng, có hạ tầng kinh tế, xã hội đồng bộ và ngày càng hiện đại, có cảnh quan nông thôn tươi đẹp và ấn tượng, trở thành huyện nông thôn mới mẫu về cảnh quan nông thôn vào năm 2025.

Nông nghiệp Lâm Đồng tạo sức bật cho quá trình xây dựng nông thôn mới

Phát huy lợi thế tiềm năng, trong thời gian qua tỉnh Lâm Đồng luôn tập trung phát triển nông nghiệp toàn diện, đa chức năng dựa trên cơ sở nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp thông minh và nông nghiệp hữu cơ, Hiện nay, Lâm Đồng được đánh giá là địa phương dẫn đầu cả nước về diện tích ứng dụng công nghệ cao và trở thành “điểm sáng” về sản xuất nông nghiệp công nghệ cao của cả nước với diện tích trên 60.200 ha, chiếm 20% diện tích đất canh tác. Cùng với những mô hình nông nghiệp công nghệ cao được canh tác trong nhà kính, nhà lưới, bằng hệ thống tưới tự đông, thông minh, phương thức canh tác thủy canh và nhiều giống cây trồng mới mang tính ưu việt đã đưa nông sản Lâm Đồng với thương hiệu “Đà Lạt – kết tinh kỳ diệu từ đất lành” tiến xa hơn trên thị trường trong và quốc tế.

Đến nay, tổng diện tích gieo trồng khoảng 360.000 ha, cây hàng năm 93.633,2 ha cây lâu năm 263.015,6 ha; diện tích một số cây trồng chính phát triển ôn định: cây cà phê 172.981,2 ha; chè 11.384,3 ha; cây điều 23.660,1 ha; cây tiêu 2.003,3 ha; cây dâu tằm 9.212,3 ha; cây ăn quả 27.855,3 ha; cây mắc ca 5.741,2 ha; chanh dây 854,7 ha; cây lúa 34.000 ha; vùng chuyên canh rau trên 70.000 ha, đạt sản lượng 2,57 triệu tấn, vùng chuyên canh hoa trên 9.300 ha, sản lượng thu hoạch trên 3,65 tỷ cành… đàn vật nuôi liên tục phát triển, đến nay đàn trâu 13.967 con; đàn bò 110.617 con, trong đó bò sữa 26.567 con; đàn lợn 441.881 con; đàn gia cầm 11.148 con; diện tích nuôi trồng thủy sản 2.514 ha. Nhằm phát huy thành quả nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, khai thác giá trị tổng hợp ngành nông nghiệp, thực hiện phát triển nông nghiệp đa chức năng, Lâm Đồng tiến hành phát triển du lịch canh nông. Nhờ sự hưởng ứng tích cực của các thành phần kinh tế Lâm Đồng đã trở thành địa phương đi đầu trong cả nước về phát triển du lịch canh nông, đến nay toàn tỉnh có 36 mô hình du lịch canh nông, trong đó có 03 mô hình đạt chuẩn quốc tế: công ty TNHH rau thủy canh Đà Lạt; công ty cổ phần công nghệ sinh học rừng hoa và công ty cổ phần chè Cầu Đất.

Toàn tỉnh có hàng 1000 doanh nghiệp đầu tư sản xuất và chế biến nông sản; có 3 liên hiệp hợp tác xã; trên 200 HTX nông nghiệp; khoảng 200 chuỗi liên kết và 150 sản phẩm OCOP và hàng chục làng nghề truyền thống đã góp phần chuyển dịch lao động nông thôn theo hướng tích cực.

 

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp PTNT Nguyễn Xuân Cường cùng các đồng chí lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng thăm mô hình sản xuất rau công nghệ cao tại huyện Đức Trọng – Lâm Đồng

Xây dựng nông thôn mới được tiến hành liên tục, đồng bộ với quyết tâm cao theo lộ trình sát điều kiện thực tế của địa phương

Chương trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh trong 10 năm qua được sự quan tâm chỉ đạo thực hiện của các cấp ủy Đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở, đặc biệt là sự ủng hộ mạnh mẽ và hưởng ứng tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân; công tác tuyên truyền, vận động ngày càng đa dạng về hình thức; các phong trào thi đua, các cuộc vận động tiếp tục đi vào chiều sâu, chủ động, đổi mới phương thức tập hợp, vận động đoàn viên, hội viên, nhân dân cùng tham gia.

Bộ máy tổ chức các cấp (tỉnh, huyện, xã) tiếp tục được kiện toàn theo hướng gọn nhẹ, chuyên nghiệp, phù hợp với đặc thù của tỉnh; các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh; các phòng, ban của huyện, thành phố đã xác định rõ trách nhiệm được giao, chủ động trong công tác chỉ đạo, điều hành và phối hợp chặt chẽ trong quá trình tổ chức thực hiện.

Các xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM tiếp tục được quan tâm đầu tư, giữ vững và không ngừng nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt được, tiến tới xây dựng xã NTM nâng cao, xã NTM kiểu mẫu và huyện nông thôn mới kiểu mẫu.

Đến tháng 8/2021, toàn tỉnh có 101/111 xã (91%) đạt chuẩn NTM, bình quân đạt 18,6 tiêu chí/xã; đã có 03 huyện được công nhận đạt chuẩn NTM (Đơn Dương và Đức Trọng, Đạ Tẻh) 02 thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM (Đà Lạt và Bảo Lộc); 02 huyện Cát Tiên và Lâm Hà đã hoàn thiện hồ sơ và có tờ trình của UBND tỉnh gửi Bộ Nông nghiệp & PTNT chờ HĐTĐ quốc gia thẩm định. Các huyện Bảo Lâm và Đạ Huoai đang tiếp tục hoàn thiện các tiêu chí và chuẩn bị công tác lập hồ sơ theo quy định. Dự kiến năm 2022 huyện Lạc Dương, năm 2023 huyện Di Linh và cuối cùng năm 2024 huyện Đam Rông đạt chuẩn nông thôn mới; đồng thời tỉnh Lâm Đồng chuẩn bị các điều kiện cần thiết rà soát các tiêu chí để hoàn thành tỉnh NTM vào năm 2025. Với sự quyết tâm cao của hệ thống chính trị, đến nay Lâm Đồng đứng đầu khu vực nam trung bộ và Tây Nguyên về xây chương trình dựng nông thôn mới.

Nông thôn mới là cơ sở quan trọng gắn với quy hoạch vùng tỉnh Lâm Đồng đến năm 2035

Trên cơ sở phát triển kinh tế xã hội  trong thời gian qua và định hướng phát triển kinh tế xã hội với tầm nhìn dài hạn, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định Số:1848/QĐ-TTg ngày 27 tháng 12 năm 2018  về quy hoạch vùng tỉnh Lâm Đồng đến năm 2035 và tầm nhìn đến năm 2050, với mục tiêu:

Xây dựng và phát triển vùng tỉnh Lâm Đồng đến năm 2035 và tầm nhìn đến năm 2050 trở thành vùng kinh tế động lực của khu vực Tây Nguyên, có hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, theo hướng hiện đại. Là trung tâm nghiên cứu và sản xuất nông nghiệp công nghệ cao tầm quốc gia và quốc tế, phát triển công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản. Phát triển ngành du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch canh nông và du lịch văn hóa – di sản, danh lam thắng cảnh tầm cỡ quốc gia và quốc tế. Phát triển hệ thống đô thị – nông thôn theo hướng tăng trưởng xanh, khả thi và phù hợp với xu thế hội nhập, sẵn sàng ứng phó với biến đổi khí hậu. Phát triển các không gian đô thị, làng đô thị xanh, không gian du lịch, không gian sản xuất nông nghiệp hài hòa vời không gian cảnh quan rừng đặc trưng và không gian bảo tồn đa dạng sinh học của vùng cao nguyên. Phát triển hệ thống giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học cấp quốc gia, làm cơ sở đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của cả vùng. Quốc phòng, an ninh được đảm bảo.

Có thể nói rằng, Lâm Đồng có nhiều tiềm năng phát triển tổng hợp kinh tế xã hội rất lớn, nhờ điều kiện tự nhiên về hệ sinh thái rừng, tính đa dạng sinh học cao, cảnh quan tự nhiên tươi đẹp, cảnh quan kiến trúc độc đáo, cảnh quan nông thôn  đa dạng sắc màu, có diện tích tự nhiên lớn và đất đai màu mỡ, có khí hậu ôn hòa, có địa hình độc đáo tầm cỡ quốc gia và quốc tế, do đó Lâm Đồng là một trong ít địa phương ít bị tổn thương do biến đổi khí hậu. Có cơ cấu kinh tế nông nghiệp phù hợp và bền vững, có vị trí địa lý quan trọng rất thuận lợi trong liên kết vùng; đặc biệt quá trình hình thành dân cư ở Lâm Đồng rất độc đáo đã tạo nên giá trị nhân văn hiếm có đã tạo nên nông thôn Lâm Đồng có nét riêng có; đó là những điều kiện quan trọng để Lâm Đồng phát triển đột phá nông thôn mới gắn với phát triển đô thị trong tương lai.

Trong quá trình xây dựng nông thôn mới tỉnh Lâm Đồng đã tập trung thực hiện cải thiện cảnh quan, môi trường nông thôn, tạo môi trường sáng, xanh, sạch, đẹp; triển khai một số mô hình xử lý môi trường nông thôn phù hợp, đặc biệt là tổ chức thu gom, phân loại chất thải rắn tại nguồn, đẩy mạnh xã hội hóa trong công tác đầu tư thu gom, xử lý rác thải, đã tiến hành quy hoạch nông thôn đồng bộ theo hướng bố trí dân cư hợp lý. Kiến trúc và cảnh quan nông thôn phù hợp, môi trường nông thôn an lành và thanh bình là tiền đề quan trong trong quá trình đô thị hóa.

Quá trình xây dựng nông thôn mới ở Lâm Đồng trong thời gian qua thực sự là luồng gió đổi mới, tích cực cho sự phát triển toàn diện vùng nông thôn. Đây là sự tất yếu của tinh thần chung sức, đồng lòng của cả hệ thống chính trị và người dân. Những kết quả xây dựng nông thôn mới, những thành tựu phát triển nông nghiệp thời gian qua không thể vượt bậc, tỏa sáng nếu không có phong trào thi đua Lâm Đồng cùng cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới. Trong thời gian tới Lâm Đồng sẽ tiếp tục khuyến khích phát triển nông nghiệp xanh, sạch, nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao, thông minh, nông nghiệp số, thích ứng với biến đổi khí hậu, đầu tư hạ tầng nông thôn, xây dựng nông thôn đáng sống, thật sự là nơi quyến rũ và thu hút du khách đô thị trong điều kiện biến đổi khí hậu và đại dịch Covid-19 toàn cầu. Trên cơ sở đó có thể khẳng định rằng chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới là giá trị cốt lõi để phát triển bền vững nông thôn Lâm Đồng trong quá trình đô thị hóa; chủ động hội nhập quốc tế và thích ứng với biến đổi khí hậu.                                                                                           

TS. Phạm S   P. Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng